สภากระทะดำ (Blackened Pan Council)

สภากระทะดำ เป็นสภาที่มีความแตกต่างอย่างลิบลับกับสภาข้าง ๆ สวนสัตว์ในกรุงเทพ

สภากระทะดำไม่ใช่สภาแห่งอำนาจ แก่งแย่งแข่งขัน แต่เป็นสภาแห่งความรัก ความเอื้ออาทรต่อกันและสังคม  

กิจกรรมศิลปะ แปรจุดอ่อนเป็นพลังสร้างสรรค์

ผู้ให้กำเนิดสภาสภาที่มีเกียรติแห่งนี้ คือ กลุ่มชายรักชายและกะเทย รวมกับเจ้าหน้าที่จากมูลนิธิ HON (Health and Opportunity Network) จำนวน กว่า 18 ชีวิต จากเมืองพัทยา พวกเขาได้มาเข้าร่วมกระบวนการเสริมพลังที่ฉันได้โอกาสในการทดลองนำเสนอ

สำหรับผู้ทำกระบวนการเสริมพลัง Empowerment ฉันร่างกิจกรรมไว้คร่าว ๆ และน้อมใจให้แต่ละก้าวของกระบวนการนำทางว่า จะพาเราทุกคนไปในทิศทางใด ฉันมองว่า ผู้ที่นำกระบวนการอบรมตัวจริง คือ ผู้เข้าร่วมอบรมนั่นเอง ฉันเป็นเพียงผู้คัดท้ายเรือ พาผู้โดยสารไปยังฝั่งที่เขาปรารถนา และฉันก็ได้พบจุดหมายไปพร้อม ๆ กับผู้เข้าอบรมทุกคน เป็นจุดหมายที่เราไม่ได้ตั้งใจไว้ตั้งแต่ต้น แต่เป็นจุดหมายที่เราค้นพบว่า เราจะเดินทางต่อจากนี้ไปด้วยกัน

ในช่วงเวลา 2 คืน 3 วัน ที่บ้านดาหลา รีสอร์ท อัมพวา เราร่วมกิจกรรมกันหลายอย่าง ทั้งสนทนาอย่างลุ่มลึกเปิดใจ ชมภาพยนตร์ กิจกรรมศิลปะ ท่องเที่ยวนอกสถานที่ เช่น ค่ายบางกุ้ง โบสถ์ปกโพธิ์ที่มีชื่อเสียง ตลาดน้ำอัมพวา และที่สำคัญ บ่ายวันหนึ่ง เราไปเยี่ยมคุณลุงชาวสวนคนหนึ่ง เพื่อรับรู้วิถีเศรษฐกิจพอเพียง

ที่นี่ คุณลุงเล่าเรื่อง “สภากาดำ” ให้พวกเราฟัง “ทุกเช้า ลุงจะต้มน้ำไว้บนเตาถ่านนี่แหละ เห็นกาน้ำดำ ๆ นั่นไหมละ ใครก็ตามที่มา จะชงชา กินกาแฟ นั่งคุยกัน แบ่งปันสารทุกข์สุขดิบ ใครอยากมาตอนไหน คุยอะไรก็มา เป็นพื้นที่ชีวิตของชุมชนเรา”

พื้นที่สนทนาที่มีชีวิตชีวาแห่งนี้ได้หล่อเลี้ยงความสัมพันธ์ของคนในชุมชน เป็นพื้นที่แลกเปลี่ยนความรู้ ทักษะในชีวิตให้กันและกัน และหลายครั้งก็เป็นตลาดแบ่งปันผลผลิตที่เหลือเฟือให้กันด้วย”

“เอากล้วยไป มะละกอเอาไป อยากได้อะไร เดินไปเก็บเลยลูก” ลุงบอกเราก่อนกลับ

คาดไม่ถึงว่า “สภากาดำ” จะสร้างแรงบันดาลใจบางอย่างให้พี่น้อง HON จากพัทยา

เพียง 2 คืน 3 วัน มิตรภาพ ความรู้สึกเป็นพี่น้อง เป็นพวกเดียวกันก็เบ่งบาน กิจกรรมวันสุดท้าย ฉันให้ทุกคนแบ่งกลุ่มคุยต่อยอดจากการคุยที่ผ่าน ๆ มาว่า เราจะกลับไปทำอะไร เพื่อให้เราได้เดินไปสู่เป้าหมายที่ปรารถนา ซึ่งก็มากมายหลากหลาย เช่นอยากทำสื่อ อยากให้สาธารณะมีมุมมองที่ดีกับคนกลุ่มนี้ หลายคนบอกว่า เราจะทำสหกรณ์ เหมือนสัจจะออมทรัพย์ เพื่อดูแลสวัสดิการและสวัสดิภาพของกลุ่ม

ความคิดนี้เข้าท่า แต่คงต้องใช้เวลาและเงื่อนไขหลายอย่าง อาทิ ความรู้ ทักษะ กว่าจะทำให้เป็นจริง ฉันให้กำลังใจทุกคนว่า เราตั้งเป้าหมายสูงสุดไว้ได้ แต่ค่อย ๆ ก้าวไปทีละก้าว ให้แต่ละก้าวพาเราไปสู่เป้าหมายนั้น ฉะนั้น ตอนนี้ที่สำคัญ คือ การรวมกลุ่มกัน เรียนรู้ และทำงานร่วมกัน สร้างความเป็นปึกแผ่นก่อน เพราะความเป็นสหกรณ์ไม่ใช่รูปแบบเท่านั้น แต่เป็นเรื่องจิตวิญญาณของการรวมกลุ่มด้วย ความสัมพันธ์ที่ตั้งอยู่บนความไว้เนื้อเชื่อใจ ซึ่งฉันเสนอให้ชาวสภากระทะดำจัดสรรเวลาพบปะสนทนากันอย่างไม่เป็นทางการอย่างสม่ำเสมอ มีกิจกรรมทำร่วมกัน เพราะพื้นที่การสื่อสารสนทนากันอย่างไม่เป็นทางการนี่เอง เป็นเบ้าหลอมมิตรภาพ จิตใจ และความเป็นทีม (team work) ที่หลายองค์กรทำงานปรารถนา แต่ทำไม่ค่อยได้ เพราะติดกับรูปแบบ ระเบียบ พิธีกรรมทางการ 

ทุกคนเริ่มคุยกันอย่างออกรสว่า กลุ่มเราจะชื่ออะไร ทำอะไร วางกติกา ดูแลกันอย่างไร ฯลฯ

“สภากระทะดำ” เป็นชื่อที่ทุกคนตกลงในเบื้องต้นว่า จะใช้เป็นชื่อกลุ่ม สมาชิกผู้เป็นที่รักและนับถือของกลุ่มเสนอชื่อนี้ไปก่อน และอธิบายที่มาของ “กระทะดำ” ว่าเธอเริ่มต้นชีวิตใหม่ที่พัทยาด้วยกระทะดำ ๆ และเตา ทำอาหารตามสั่ง จนอยู่ได้และมีกินถึงทุกวันนี้ — กระทะดำ จึงเป็นสัญลักษณ์ของการเริ่มต้นชีวิตใหม่ ด้วยความพากเพียรและอดทน

“พวกเราเป็นคนเก่ง พวกเราเป็นคนสร้างสรร และพวกเราเป็นคนขยัน” เป็นคำขวัญประจำกลุ่ม ที่ทุกคนท่องพร้อมกัน 3 ครั้ง ก่อนจากกัน

หลังจากการอบรม สภากระทะดำ เปิดหน้าเฟสบุ๊คเป็นพื้นที่ติดต่อสื่อสารกัน และยังนัดพบปะพูดคุย ร้องเพลง กินข้าวกัน

แลกเปลี่ยนสารทุกข์สุขดิบกันอย่างเห็นหน้าเห็นตาด้วย

ชาวสภากระทะดำยังเป็นหัวเรี่ยวหัวแรงในการทำกิจกรรมส่งเสริมความรู้ ความเข้าใจ สุขภาะทางเพศให้กับคนกลุ่มต่าง ๆ อย่างล่าสุด ก็ช่วยรณรงค์เรื่องถุงยางอนามัยผู้หญิง

นอกจากนั้น ชาวสภากระทะดำยังเป็นอาสาทำกิจกรรมระดมทุนให้ HON ด้วย ผู้สื่อข่าวภาคสนามของ ฯ รายงานให้ฟังว่า ในการจัดทัวร์ท่องเที่ยววัดที่อยุธยา ชาวสภาฯ ช่วยกันบรรจุอาหารสำหรับลูกทัวร์ และเมื่อที่นั่งบนรถทัวร์ไม่พอ ชาวสภาก็เสียสละตั๋วนั่ง เป็นตั๋วยืน เพื่อให้สมาชิกใหม่ได้นั่ง อาสาเป็นไกด์ และคอยดูแลผู้ร่วมทาง นอกจากนั้น ยังระดมทุนจากลูกทัวร์ เพื่อนำเงินไปสนับสนุนอาหารกลางวันเด็ก ที่สถานสงเคราะห์ในพัทยา

สมาชิกสภากระทะดำบางคนยังเปรยอีกว่า พวกเราชอบไปเที่ยววัด ก็น่าจะอาสาทำความสะอาดห้องน้ำที่วัดกันด้วย ประมาณ ไหว้พระแล้วก็จับแปรงขัดส้วมกัน

ฉันมีความสุขมากที่ได้เป็นส่วนหนึ่งของชาวสภากระทะดำ

ความน่ารักของเขา และมิตรภาพของเรายังผลิบานจนปัจจุบัน